Ứng dụng blockchain trong lĩnh vực ngân hàng

Trong bối cảnh công nghệ tài chính (Fintech) phát triển mạnh mẽ, việc ngân hàng ứng dụng blockchain đã trở thành xu hướng tất yếu. Công nghệ này không chỉ giúp giảm chi phí vận hành mà còn nâng cao tính minh bạch và bảo mật trong các giao dịch. Tuy nhiên, việc triển khai blockchain cũng đối mặt với nhiều thách thức về pháp lý và kỹ thuật. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về lợi ích, rủi ro và tương lai của việc ngân hàng áp dụng blockchain.

Thực trạng ngân hàng ứng dụng blockchain 

Công nghệ tài chính (Fintech) đang phát triển vô cùng nhanh chóng. Điều này buộc các ngân hàng buộc phải đổi mới để bắt kịp xu hướng và đáp ứng kỳ vọng ngày càng cao của khách hàng. Theo đó, việc ngân hàng ứng dụng blockchain nổi lên như một trong những giải pháp đột phá. Cụ thể, thực trạng này giúp thay đổi cách thức vận hành truyền thống vốn phụ thuộc nhiều vào hệ thống trung gian và thủ công. 

Thay vì mất vài ngày để chuyển tiền quốc tế, blockchain có thể rút ngắn xuống chỉ còn vài phút. Bên cạnh đó, các giao dịch được ghi nhận minh bạch, không thể thay đổi, giúp ngân hàng tăng cường tính minh bạch. Dĩ nhiên việc các ngân hàng kiểm soát rủi ro tài chính cũng dễ dàng hơn. Đây là lý do chính mà ngày càng nhiều ngân hàng đầu tư mạnh vào nghiên cứu và triển khai blockchain.

Tại Việt Nam, nhiều ngân hàng thương mại đã bắt đầu nghiên cứu và triển khai thử nghiệm blockchain trong một số mảng nghiệp. Ví dụ như thanh toán quốc tế, xác thực hồ sơ khách hàng hay truy xuất giao dịch. 

Thực trạng ngân hàng ứng dụng blockchain tại Việt Nam

Chẳng hạn, Vietcombank và BIDV từng hợp tác với các tổ chức quốc tế để thử nghiệm blockchain trong thanh toán xuyên biên giới. TPBank là một trong những đơn vị tiên phong khi phối hợp cùng RippleNet nhằm tối ưu hóa quy trình chuyển tiền quốc tế. Tuy vẫn ở giai đoạn thử nghiệm, nhưng điều này cho thấy sự quan tâm rõ rệt từ ngành ngân hàng Việt đối với công nghệ mới này.

Thực trạng ngân hàng ứng dụng blockchain trên thế giới

Trên thế giới, các ngân hàng lớn như JPMorgan Chase, HSBC, Santander hay Standard Chartered đã triển khai blockchain ở quy mô lớn hơn. JPMorgan thậm chí đã phát triển đồng tiền kỹ thuật số riêng mang tên JPM Coin để phục vụ giao dịch nội bộ. Trong khi đó, HSBC sử dụng blockchain để xử lý thư tín dụng và giao dịch thương mại quốc tế. 

Những ứng dụng này cho thấy blockchain không còn là công nghệ tiềm năng mà đã và đang hiện diện rõ rệt trong hệ thống ngân hàng toàn cầu. Với xu hướng này, Việt Nam hoàn toàn có thể học hỏi và từng bước ứng dụng sâu rộng hơn trong thời gian tới.

Blockchain giải quyết những vấn đề nào cho ngành ngân hàng?

Tìm hiểu chi tiết những lợi ích và giải pháp và blockchain đã và đang mang đến cho ngành ngân hàng: 

1. Giảm chi phí vận hành

Việc ngân hàng ứng dụng blockchain mang lại tiềm năng lớn trong việc giảm thiểu chi phí vận hành. Nhờ khả năng tự động hóa quy trình thông qua hợp đồng thông minh (smart contracts), các thao tác truyền thống có thể được loại bỏ hoặc tối giản. Điều này giúp cắt giảm lượng lớn nhân lực, giảm sự phụ thuộc vào bên trung gian và tối ưu hạ tầng kỹ thuật. Theo báo cáo từ Accenture, blockchain có thể giúp ngân hàng tiết kiệm đến 30% chi phí liên quan đến hệ thống và vận hành nội bộ.

2. Tăng tính minh bạch

Một trong những lợi ích rõ ràng nhất khi ngân hàng áp dụng blockchain chính là khả năng tạo ra hệ thống minh bạch toàn diện. Mỗi giao dịch được ghi nhận vĩnh viễn và không thể sửa đổi trên sổ cái phân tán. Ưu điểm này giúp việc kiểm toán trở nên đơn giản, chính xác và chống được các hành vi gian lận nội bộ. Khi mọi dữ liệu đều công khai trong hệ thống nhưng vẫn được bảo mật. Từ đó, việc xây dựng niềm tin giữa ngân hàng và khách hàng sẽ được củng cố mạnh mẽ hơn. Đặc biệt là trong các hoạt động tài chính phức tạp và những số tiền khổng lồ.

3. Tăng tốc độ xử lý giao dịch

Giao dịch truyền thống thường yêu cầu sự xác nhận từ nhiều bên trung gian. Do đó, vấn đề xử lý các giao dịch kéo dài thời gian từ vài giờ đến vài ngày. Việc ngân hàng ứng dụng blockchain giúp loại bỏ các mắt xích trung gian. Nhờ đó, công nghệ fintech đã giúp rút ngắn thời gian xác nhận giao dịch xuống chỉ còn vài phút, thậm chí vài giây. 

Với khả năng xử lý gần như thời gian thực, khách hàng có thể nhận tiền, thực hiện chuyển khoản hoặc thanh toán quốc tế nhanh chóng hơn. Từ đó nâng cao trải nghiệm người dùng và hiệu quả vận hành của ngân hàng.

4. Đảm bảo tính ổn định và liên tục

Có một thực trạng khó chịu là hệ thống tài chính truyền thống thường bị ảnh hưởng lớn nếu có sự cố xảy ra tại trung tâm dữ liệu hoặc điểm trung gian. Trong khi đó, blockchain hoạt động trên nền tảng phi tập trung nên loại bỏ rủi ro từ một điểm lỗi duy nhất. Từ đây giúp đảm bảo hệ thống ngân hàng luôn ổn định và liên tục vận hành. 

Thậm chí mọi thứ vẫn sẽ hoạt động trơn tru ngay cả khi một phần mạng lưới bị tấn công hoặc gặp trục trặc. Đối với các ngân hàng hoạt động toàn cầu, việc này đặc biệt quan trọng để duy trì kết nối và dịch vụ xuyên suốt mọi thời điểm.

5. Bảo mật cao

Cuối cùng, blockchain được đánh giá là một trong những công nghệ có mức độ bảo mật hàng đầu hiện nay. Các giao dịch và dữ liệu được mã hóa và lưu trữ phân tán trên nhiều nút mạng giúp ngăn chặn nguy cơ bị tấn công. 

Ngoài ra, các cơ chế xác thực đa lớp như chữ ký số, mã OTP, hay xác minh sinh trắc học cũng có thể tích hợp dễ dàng. Khi ngân hàng ứng dụng blockchain, nguy cơ bị hack, giả mạo thông tin khách hàng hay gian lận tài chính được giảm thiểu đáng kể.

6. Mua bán tài sản 

Blockchain đã giúp thị trường tài chính trở nên sôi động hơn bằng cách hỗ trợ giao dịch mua bán tài sản. Công nghệ này loại bỏ sự có mặt các bên trung gian, cho phép chuyển giao quyền sở hữu tài sản trong một môi trường thống nhất. Ngoài ra, tài sản có thể được mã hóa và đại diện bởi các tài sản kỹ thuật số như: tiền điện tử, cổ phiếu, hàng hóa, vàng,… giúp giảm chi phí giao dịch và những rủi ro liên quan đến các kênh giao dịch truyền thống.

7. Gây quỹ 

Công nghệ blockchain trong tài chính cũng giúp giải quyết vấn đề gây quỹ trong các doanh nghiệp một cách tốt hơn. Thay vì sử dụng các phương pháp truyền thống, nhiều công ty blockchain đã sử dụng các hình thức gây quỹ nhanh chóng như Initial Exchange Offerings (IEOs), ICO (Initial Coin Offering), Equity Token Offerings (ETO) và Security Token Offerings (STOs). Trong đó STOs được sử dụng và trở thành phương pháp gây quỹ phổ biến nhất.

Xem thêm: Thiết kế website ICO đẹp, thu hút nhà đầu tư

8. Tín dụng

Quy trình xét duyệt tín dụng trong ngành ngân hàng khá phức tạp, với nhiều yếu tố như điểm tín dụng và tình trạng sở hữu tài sản. Tuy nhiên, thông tin này có thể bị nhiễu hoặc sai lệch do lỗi hệ thống hoặc khách hàng, làm ảnh hưởng đến quyết định cho vay.

Khi ứng dụng công nghệ blockchain sẽ giúp cải thiện quy trình xét duyệt tín dụng nhanh chóng, an toàn và công bằng hơn thông qua truy xuất và xem xét hồ sơ vay tín chấp.

9. Tài trợ ngoại thương

Ứng dụng blockchain trong ngân hàng, trong hoạt động tài trợ ngoại thương của ngân hàng. Công nghệ này giúp đơn giản hóa và tăng tốc quy trình giao dịch bằng cách loại bỏ các thủ tục thủ công và giấy tờ như: invoice, packing list, thư tín dụng L/C,..

10. Xác minh danh tính số

Xác minh danh tính số là một yếu tố quan trọng trong các giao dịch ngân hàng để đảm bảo tính chính xác và tránh gian lận. Tuy nhiên, quy trình xác minh danh tính theo cách truyền thống thường tốn thời gian và công sức. Công nghệ blockchain giúp giảm thiểu quy trình bằng cách cho phép người dùng xác minh danh tính một lần duy nhất và sử dụng thông tin cho các giao dịch sau.

11. Kế toán và kiểm toán

Blockchain cũng được áp dụng trong lĩnh vực kế toán của ngân hàng để đảm bảo tính chính xác và minh bạch. Công nghệ này đóng vai trò như một kiểm toán viên giúp xác minh tất cả các giao dịch và đảm bảo tính toàn vẹn của hồ sơ kế toán.

12. Qũy dự phòng 

Qũy dự phòng được coi là một phương pháp giảm thiểu rủi ro trong ngành ngân hàng và doanh nghiệp. Sử dụng blockchain trong lĩnh vực này, các nhà đầu tư có thể thực hiện phân cấp quyết định, hạn chế đầu tư tập trung. Ứng dụng blockchain trong tài chính giúp đảm bảo tính toàn vẹn và an toàn cho quỹ dự phòng, ngăn chặn hành vi gian lận và rủi ro.

13. Tiết kiệm chi phí chuyển tiền hàng ngang P2P 

Áp dụng công nghệ blockchain trong tài chính ngân hàng có thể giải quyết một số vấn đề như. Hiện nay có rất nhiều hình thức phương tiện thanh toán: tài khoản ngân hàng, thẻ tín dụng, ví điện tử,.. mỗi hình thức đều có hạn chế và giới hạn địa lý riêng, cũng như thời gian giao dịch và loại tiền. Và khi công nghệ blockchain được ứng dụng vào thì sẽ giúp đưa ra giải pháp với việc phân cấp ứng dụng và cho phép chuyển tiền toàn cầu, không bị giới hạn.

Nhược điểm và rủi ro tiềm ẩn

Bên cạnh những ưu điểm, việc ngân hàng ứng dụng blockchain vẫn có một số nhược điểm và rủi ro tìm ẩn như:

1. Nguy cơ bị lợi dụng để rửa tiền

Tính ẩn danh cao của blockchain có thể bị khai thác cho mục đích phi pháp như rửa tiền. Nếu không có khung pháp lý rõ ràng, việc kiểm soát dòng tiền trong hệ thống phi tập trung sẽ gặp nhiều khó khăn.

2. Thiếu khung pháp lý rõ ràng

Hiện nay, nhiều quốc gia vẫn chưa có quy định cụ thể về việc ngân hàng áp dụng blockchain trong tài chính. Điều này tạo ra rủi ro pháp lý cho các ngân hàng khi triển khai công nghệ mới. Đồng thời, nó cũng gây cản trở cho việc mở rộng và hợp tác quốc tế.

3. Khó khăn về tích hợp công nghệ

Việc tích hợp blockchain vào hệ thống hiện tại đòi hỏi ngân hàng phải thay đổi hạ tầng và đào tạo nhân sự. Dĩ nhiên, kèm theo đó là cần chi phí đầu tư ban đầu lớn. Ngoài ra, sự thiếu hụt chuyên gia có kinh nghiệm trong lĩnh vực này cũng là một thách thức đáng kể.

 

Xem thêm: Dịch vụ thiết kế website blockchain có bảo mật cao tại DK Tech

Những công ty tài chính – ngân hàng tại Việt Nam ứng dụng blockchain

Vào 7/2018, công ty Cổ phần Thanh toán Quốc gia Việt Nam (NAPAS) kết hợp với VietinBank, VIB, TPBank đã ứng dụng thành công công nghệ blockchain trong việc chuyển tiền liên ngân hàng.

Vào 11/2019, ngân hàng TP Bank đã ứng dụng công nghệ blockchain thông qua RippleNet, giải pháp cho phép việc chuyển tiền quốc tế chỉ mất khoảng vài phút với mức chi phí thấp và trạng thái giao dịch được cập nhật ngay lập tức.

Trong năm 2020 – 2021, các ngân hàng Vietcombank, HSBC Việt Nam, VietinBank, BIDV, HD Bank, MB đã ứng dụng công nghệ blockchain để triển khai dịch vụ thư tín L/C cho doanh nghiệp có hoạt động xuất nhập khẩu, phát triển bởi công ty Contour. Việc ứng dụng này đã tối ưu tốt thời gian xử lý và giảm chi phí cho toàn bộ chu trình để xuất chứng từ L/C. Khi xử lý theo cách truyền thống, sẽ phải mất từ 3 – 5 ngày làm việc và sau khi ứng dụng blockchain vào thì chỉ mất khoảng 30 phút để xử lý. Đồng thời các bên tham gia cũng cập nhật được trạng thái giao dịch nhanh chóng và tức thời. (Xem thêm: Vietcombank ứng dụng blockchain)

Cuối năm 2021, HSBC và Wells Fargo đã bắt đầu sử dụng blockchain để thực hiện các giao dịch ngoại tệ và đã đạt được sự thành công khi quá trình thanh toán được diễn ra nhanh chóng, trức tiếp giữa 2 ngang hàng và đồng thời cắt giảm được chi phí, rủi ro. Thay vì sử dụng giao dịch thông qua trung gian (ngân hàng bên thứ 3) thường được sử dụng để giải quyết các giao dịch ngoại hối.

Tổng quan cho thấy những ứng dụng blockchain trong ngân hàng và lĩnh vực tài chính đã mang lại nhiều lợi ích cho cả nền kinh tế, xã hội. Bài viết trên đây của DK Tech đã cung cấp toàn bộ nội dung về lợi ích của blockchain mang lại trong ngành tài chính – ngân hàng và các ứng dụng trên. Hy vọng nội dung trên sẽ giúp ích được cho bạn.

• Những ứng dụng blockchain trong các lĩnh vực khác
• Dịch vụ thiết kế website theo yêu cầu, giá rẻ tại DK Tech

Kết luận

Tóm lại, việc ngân hàng ứng dụng blockchain mang lại nhiều lợi ích như giảm chi phí, tăng cường bảo mật và cải thiện tốc độ giao dịch. Tuy nhiên, để triển khai thành công, các ngân hàng cần đánh giá kỹ lưỡng về rủi ro vận hành. Với sự chuẩn bị kỹ càng và chiến lược phù hợp, blockchain sẽ là nền tảng vững chắc cho tương lai của ngành ngân hàng số.